કેન્દ્ર સરકારે મંગળવારે સંસદમાં જણાવ્યું છે કે જ્યારથી જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવવામાં આવી છે, ત્યારથી દેશના અન્ય ભાગોમાંથી કુલ 34 લોકોએ ત્યાં પોતાની મિલકતો ખરીદી છે.
અગાઉ રાજ્ય બહારના લોકોને ત્યાં પ્રોપર્ટી ખરીદવાની મંજૂરી ન હતી. કેન્દ્રીય ગૃહ રાજ્ય મંત્રી નિત્યાનંદ રાયે તેમના લેખિત જવાબમાં સંસદને રાજ્યના તે સ્થાનોના નામ પણ જણાવ્યા છે, જ્યાં દેશના અન્ય ભાગોના લોકોએ તેમની સંપત્તિ કમાવી છે. નોંધનીય છે કે ત્યાંના જમીન કાયદામાં થયેલા ફેરફારોનો સ્થાનિક નેતાઓએ પણ વિરોધ કર્યો હતો.
જમ્મુ અને કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 નાબૂદ થયા બાદથી દેશના અન્ય ભાગોમાંથી 34 લોકોએ રાજ્યમાં મિલકતો ખરીદી છે. આ માહિતી કેન્દ્રીય ગૃહ રાજ્ય મંત્રી નિત્યાનંદ રાયે મંગળવારે સંસદમાં આપી હતી. ગયા વર્ષે, કેન્દ્રએ કહ્યું હતું કે બે લોકોએ રાજ્યમાં દેશના બાકીના ભાગોમાંથી જમીન ખરીદી છે. મંગળવારે એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં, નિત્યાનંદ રાયે જમ્મુ અને કાશ્મીરના જમ્મુ, રિયાસી, ઉધમપુર અને ગાંદરબલમાં તે મિલકતો અને તે લોકોએ ખરીદ્યા તેની વિગતો આપી ન હતી. અગાઉ, જમ્મુ-કાશ્મીરને આપવામાં આવેલા વિશેષ દરજ્જાને કારણે, દેશના અન્ય ભાગોના લોકોને ત્યાં સ્થાવર મિલકતો ખરીદવા પર પ્રતિબંધ હતો.
કલમ 370 નાબૂદ કર્યા બાદ જમ્મુ-કાશ્મીરને આપવામાં આવેલ વિશેષ દરજ્જો ખતમ કરી દેવામાં આવ્યો છે. આ પછી, કેન્દ્ર સરકારે ત્યાંના જમીન કાયદામાં પણ ફેરફાર કર્યો અને જમ્મુ અને કાશ્મીર વિકાસ અધિનિયમની કલમ 17માંથી ‘રાજ્યના કાયમી નિવાસી’ સજાને હટાવી દીધી, જેના કારણે બહારના વિસ્તારના લોકોને ત્યાં સ્થાવર મિલકત ખરીદવાની છૂટ મળી. રસ્તો સાફ થઈ ગયો છે. જમીનના નિયમોમાં ફેરફાર બાદ હવે બિનખેતીની જમીન એવા લોકોને પણ વેચી શકાશે જેઓ આ વિસ્તારના કાયમી રહેવાસી કે નિવાસી નથી. જમીન કાયદામાં ફેરફારથી કાશ્મીરના રાજકારણીઓની તીવ્ર પ્રતિક્રિયા આવી હતી, જેઓ કહે છે કે આ નિર્ણય અસ્વીકાર્ય છે અને તે પ્રદેશના લોકોને વંચિત રાખવા માટે કરવામાં આવ્યો છે.
ઑક્ટોબર 2020 માં, જમ્મુ અને કાશ્મીરના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર મનોજ સિન્હાએ કહ્યું હતું કે સુધારાઓ બિન-ખેતીવાદીઓને ખેતીની જમીન આપવાની મંજૂરી આપતા નથી. જો કે, કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ખેતીની જમીન બિન-કૃષિ હેતુઓ માટે આપવામાં આવે છે, જેમ કે શિક્ષણ અથવા આરોગ્ય સુવિધાઓની સ્થાપના માટે. મનોજ સિંહાએ કહ્યું હતું કે, ‘ખેડૂતો માટે ખેતીની જમીન સુરક્ષિત રાખવામાં આવી છે અને તેમાં કોઈ બહારની વ્યક્તિ આવી શકે નહીં. અમે ઔદ્યોગિક વિસ્તારોની ઓળખ કરી રહ્યા છીએ અને અમે ચોક્કસપણે ઈચ્છીએ છીએ કે દેશના અન્ય રાજ્યોની જેમ અહીં પણ ઉદ્યોગો આવે, જેથી આ સ્થાનનો વિકાસ થાય અને યુવાનોને રોજગારી મળે.
જમ્મુ અને કાશ્મીરમાંથી વિવાદાસ્પદ કલમ 370 હટાવવાનો નિર્ણય 5 ઓગસ્ટ, 2019 ના રોજ લેવામાં આવ્યો હતો, જેને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સરકારના બીજા કાર્યકાળનો સૌથી શક્તિશાળી રાજકીય નિર્ણય માનવામાં આવે છે. આ નિર્ણય સાથે જ જમ્મુ-કાશ્મીરના અલગ બંધારણ અને અલગ ધ્વજની વ્યવસ્થાનો અંત આવ્યો અને એવી કોઈ વ્યવસ્થા ન હતી જેના આધારે પાકિસ્તાન તરફી લોકોને ત્યાંનું રાજકીય વાતાવરણ બગાડવાની તક મળી શકે.
